Hoogsensitief

Ondertussen heb ik al meer dan 18 jaar mijn eigen psychotherapiepraktijk bij mij thuis. 

Mijn persoonlijke zoektocht naar mezelf en mijn hoogsensitiviteit heeft er mij toegebracht om ook in mijn werk te mogen ontdekken dat ik, zonder het te beseffen, vaak met hoogsensitieve cliënten werk. Doorheen de jaren ben ik mij dan ook steeds meer en meer gaan toeleggen op het werken met hoogsensitieven. Zowel kleuters, lagere schoolkinderen, pubers als volwassenen. 
 
Als erkende systeempsychotherapeute blijf ik tussen mijn collega's een buitenbeentje. Voor hen blijkt het nog steeds een ongekend vakgebied te zijn en rusten er nog steeds heel wat vooroordelen en misverstanden over hoogsensitiviteit.
 
Het werken met hoogsensitieven is voor mij een hoopvol therapeutisch werk. Het zijn dankbare therapeutische processen waarbij de cliënt een echte reis met zichzelf aangaat met als missie: "Hoe kan ik leren leven met MIJN hoogsensitiviteit, maar bovenal, hoe kan ik mijn kwaliteiten als hoogsensitieve leren ontdekken en ook dagdagelijks leren gebruiken." 
 
Ik heb een fijn contact met de medewerkers van HSP Vlaanderen en ik draag deze organisatie een warm hart toe. Ik gebruik hun materialen, folders en hun tijdschrift vaak in therapie en thuis heb ik ondertussen al een uitgebreide bibliotheek aangelegd voor de cliënten met allerlei soorten boeken, voor klein en groot, ivm hoogsensitiviteit.

Ik heb ondertussen ook zelf een "winkeltje" kunnen opbouwen met boeken voor peuters, kleuters, lagere schoolkinderen en volwassenen. Met als accent vooral boeken over rouw, hoogsensitiviteit en zelfzorg. Hiervoor heb ik een fijne samenwerking met verschillende kleine uitgeverijenen en zelfs enkele auteurs met wie ik heb samen gewerkt over de inhoud van hun boeken. Wil je graag eens komen neuzen in het "winkeltje" of info over bepaalde boeken, laat gerust weten!
 
In juni 2014 volgde ik de opleiding op de VUB "HSP voor professionals" om zo nog meer handvatten te krijgen in het werken met HSP'ers en me te mogen onderdompelen in een hoogsensitief-bad onder collega's en gelijkgestemden.

Deze jaaropleiding aan de VUB "HSP for Professionals" was bedoeld om hulp- en zorgverleners handvatten aan te reiken om op doeltreffende wijze met hoogsensitieve personen om te gaan. De vorming gaf een duidelijke definiëring en omschrijving van hoogsensitiviteit vanuit bestaande wetenschappelijke onderbouw. Speciale aandacht ging naar de differentiaaldiagnose en de uitdagingen van hoogsensitieve kenmerken voor de therapeutische relatie en aanpak. De opleiding was opgebouwd vanuit actuele wetenschappelijk kennis, grens-verleggende inzichten, casusbesprekingen en specifieke vaardigheden die de professionele hulp- en zorgverlener in staat stelden om aan deze doelgroepen een gespecialiseerde aanpak te bieden. De permanente vorming was interactief en de werking gebeurde in kleine groepjes. De theorie werd geïllustreerd met casussen en getuigenissen van personen met hoogsensitiviteit. Elk van de docenten had expertise binnen hoogsensitiviteit en/of een jarenlange ervaring in het onderwerp dat hij/zij doceert.
 
Maar wat is nu die "Hoogsensitiviteit"?

Ten onrechte wordt hoogsensitiviteit verward met het begrip hooggevoeligheid. Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk. Hooggevoeligheid is echter maar een klein onderdeeltje en een symptoom van overprikkeling of overemotionaliteit. In de volksmond worden vaak beide begrippen door elkaar gebruikt en ontstaat er dus zo ook een begripsverwarring. Onderzoek op de VUB o.l.v. Prof. Elke Van Hoof wees uit dat het noodzakelijk zal zijn om opnieuw een andere test te ontwikkelen dan deze die Elaine N. Aron reeds 20 jaar geleden liet verschijnen. De test van Aron laat momenteel nog te veel verwarring ontstaan waardoor er getest wordt naar hoogsensitiviteit én hooggevoeligheid. Met name de zintuigelijke en auditieve prikkeling. Andere testen zijn helaas nog niet ontwikkeld (wat anderen soms ook durven te beweren ...).

Hij/zij die hoogsensitief is, stoot vaak op onbegrip. Vaak wordt hij/zij afgedaan als overgevoelig, té emotioneel. Men blijft achter met het gevoel niet begrepen te worden, "anders" te zijn.

"Er is iets mis met mij". "Ik moet mij leren vermannen, ik moet sterker worden, harder worden" zijn veel gehoorde zinnen.

Maar niets is minder waar. Hoogsensitiviteit is een kwaliteit. Een handig hulpmiddel om ons te handhaven in de huidige maatschappij. Het geeft ons extra info. Wij hebben oog voor detail. We pikken subtiele signalen op.

Hoogsensitiviteit is geen ziekte maar een persoonlijkheidskenmerk met vele verschillende eigenschappen. Indien je er niet op de juiste manier mee leert omgaan (en dit kan voor iedere HSP'er anders zijn) kan deze karaktertrek de oorzaak zijn van zowel fysieke als psychische aandoeningen en/of problemen.

Elke hoogsensitieve persoon heeft verschillende eigenschappen, beleeft z’n hoogsensitief-zijn op zijn eigen manier.

Omdat een HSP'er zich vaak goed kan inleven in anderen (empathie), bestaat het gevaar dat hij zich gaat verliezen in de emoties van een ander. Uiteindelijk kan hij/zij niet meer onderscheiden of die gevoelens nu van zichzelf of van de ander zijn.

Hoogsensitieven worden soms letterlijk leeggezogen door anderen. Ze hebben dan zelf geen energie meer over en worden prikkelbaar. Vaak willen ze de dingen té goed doen. Dit kan de diepliggende oorzaak zijn van vele kwalen, o.a. chronische vermoeidheid, grote stemmingswisselingen, depressies en verslavingen…

Faalangst en angst om fouten te maken, maken soms dat je helemaal niets meer doet.

Hoogsensitiviteit of HSP is een term die vaak in de medische wereld, bij hulpverleners, op scholen, bij vrienden en familie vaak nog op onbegrip stuit. Laat staan dat je handvaten kan krijgen, je erkenning vindt of men begrijpt wat je bedoelt. Het is dan vaak ook goed om te weten dat er wél therapeuten zijn die dit begrip kennen en vanuit hun kennis samen met jou de reis willen maken naar het dieperliggende in jou. Opdat je jezelf terug zou kunnen vinden.

Volgende onderwerpen en thema's komen aan bod tijdens de gesprekstherapie:

• Wat is hoogsensitiviteit?
• Welke functie heeft het in de maatschappij?
• Welke belangrijke kwaliteiten bezitten hoogsensitieve mensen?
• Hoe leer je omgaan met de last die het met zich meebrengt?
• Hoe leer je ermee leven in onze huidige maatschappij?
• Hoe bescherm je je tegen ongewenste invloeden?
• Hoe vind je je innerlijke evenwicht en rust?

Volgend artikel is specifiek voor Hoogsensitieve kinderen.

"Is er iets mis met mij?" 
 
Kinderen die hoog-sensitief zijn, hebben vaak het gevoel dat ze 'anders' zijn, dat ze 'niet goed' zijn. Alsof er iets aan hen mankeert. Dat er iets mis is met hen.
 
Daarom is het belangrijk dat hun opvoeders (ouders, grootouders, leerkrachten, familie, vrienden, …) hen vroeg herkennen (of erkennen), als zijnde hoogsensitief, of kortweg HSP. Voor kinderen gebruiken we vaak de afkroting HSK = HoogSensitiefKind
 
Daarmee kan voorkomen worden dat het kind zich afsluit voor zijn omgeving, en het gevoel 'niet goed genoeg te zijn' over zich krijgt en dan zo groot wordt, dat het ernaar gaat leven. Hoogsensitieve kinderen hun hoofd zit snel vol. Vaak hebben ze het niet eens door en kunnen ze er dus ook niet veel mee doen. Naarmate ze ouder worden, zal het makkelijker voor ze worden om ermee te leven.
 
HSP'ers doen in het dagelijks leven sneller stress op dan anderen. Ze zijn gevoeliger voor stress. Logisch, want ze hebben een beter bezenuwd centraal zenuwstelsel en daardoor nemen ze prikkels dus ook sterker waar. De meeste mensen komen ergens binnen en installeren zich en genieten. Maar mogelijks gaat het bij HSP’ers er anders aan toe. HSP'ers zijn zich vaak meteen bewust van bij het binnenkomen dat er een bepaalde stemming hangt. Ze ruiken, ze kijken, ze letten op details. Of ze dat nu willen of niet. Integendeel: HSP'ers 'weten' vaak dingen zonder te beseffen hóe ze dat weten.
 
Niet iedereen in de omgeving van het HSK (hoogsensitiefkind) zal dit willen begrijpen, laat staan er rekening mee willen houden. Dat hoeft ook helemaal niet, zolang de HSP het zelf maar accepteert. Daar kan hij maar beter zo vroeg mogelijk mee beginnen, mét steun, hulp en aanmoediging van zijn ouders. Voor HSP-kinderen is het heel belangrijk dat ze veiligheid en geborgenheid vinden. Zo zullen ze bij nieuwe, spannende situaties minder stress ondervinden. Een  hoogsensitief kind dat zich niet veilig voelt, trekt zich sneller terug dan een ander kind, en zal mogelijks op den duur geen initiatieven meer nemen om zelf de wereld te gaan verkennen. Het is belangrijk dat ze in veiligheid nieuwe ervaringen kunnen opdoen die succesvol zijn. Een kind heeft er recht op dat zijn ouders hem aanvaarden zoals hij is, en hem helpen om door het leven te gaan met deze bijzondere karaktereigenschap.
 
Diepe dalen, hoge hoogten. Een HSP leeft intens. Het zijn bijzondere, maar niet altijd gemakkelijke kinderen. Ze hebben meer tijd nodig voor zichzelf. Het ene moment kunnen ze intens genieten en de wereld bestormen, het andere moment zien ze alleen nog maar negativiteit en kampen ze met zwarte gedachten. Als ouders een goed begrip hebben voor hun hoogsensitieve kinderen, kunnen ze voorkomen dat deze kinderen een te groot gebrek aan zelfvertrouwen ontwikkelen
 
Hoogbegaafd: In de literatuur valt het me op dat er een grote mate van overlap bestaat tussen de manier waarop HSP'ers beschreven worden, en de bijzondere eigenschappen (en moeilijkheden) die altijd in verband worden gebracht met hoogbegaafdheid. Het gaat daarbij ondermeer om de volgende eigenschappen: tobberigheid, denken over het eigen denken, impulsiviteit, grote nieuwsgierigheid, een sterke behoefte aan onafhankelijkheid, een hoog energie-niveau, introvertheid, emotionele gevoeligheid, een groot rechtvaardigheidsgevoel en non-conformisme. Dat zijn allemaal kenmerken die genoemd worden in verband met hoogbegaafdheid, maar evengoed met HSP. Eigenlijk is dat niet zo gek: een hoge sensitiviteit is te verbinden met een sterk ontwikkeld zenuwstelsel en als die prikkels in de hersenen dan ook nog goed verwerkt worden en leiden tot iets waar je weer wat mee kunt doen (creativiteit), dan hebben we al gauw te maken met een zeer begaafd of getalenteerde mens.